مدل های خودرگرسیون میانگین متحرک انباشته از شناخته شده ترین روش های آماری هستند. در ادبیات موضوع تلاش های فراوانی برای رفع نقایص و محدودیت های این گونه از مدل ها ارایه شده است. در این نوشتار، روشی برای مقابله با محدودیت ساختارهای پیچیده و چندگانه با استفاده از تکنیک های تجزیه ی تجمعی به عوامل اصلی ارایه شده است. در روش پیشنهادی، ابتدا سری زمانی مورد مطالعه که اساسا پیچیده و شامل چندین ساختار همزمان متفاوت است، به اجزاء تشکیل دهنده ی خود که اصولا پیچیدگی کمتری دارند و ساختارهای کمتری را نیز شامل می شوند، تجزیه می شود. سپس هریک از این ساختارهای ساده سازی شده با استفاده از روش خودرگرسیون میانگین متحرک انباشته، پیش بینی می شود. نهایتا نیز پیش بینی هریک از اجزاء اصلی به منظور تشکیل پیش بینی های نهایی با یکدیگر ترکیب می شود. نتایج حاصله از به کارگیری روش پیشنهادی در پیش بینی قیمت جهانی نفت خام که از پیچیده ترین سری های زمانی در بازارهای مالی هستند، بیان گر کارآمدی روش پیشنهادی است.

پرسش اصلی پژوهش آن است که در بستر شرایط و وضعیت اقتصادی، سیاسی، مدیریتی و اجتماعی کشور انگاره ها یا ایستارها چه تاثیری بر مشارکت سیاسی دانشجویان در انتخابات ریاست جمهوری سال 1400 و ارزیابی آنها از انتخابات کنونی و انتخابات در آینده داشته است؟ این پژوهش با روش پژوهش پیمایشی توصیفی و با تکنیک پرسشنامه ای در دو شکل باز و بسته انجام شده است.. یافته های پژوهش در هر دو پرسش نامه باز و بسته با محور های چندگانه نشان دادند که عوامل و شرایط نامطلوب و بد اقتصادی کشور از بالاترین تاثیر در ایجاد انگاره و جهت گیری رفتاری در انتخابات ریاست جمهوری و ارزیابی منفی به نتایج انتخابات و احتمالا استمرار آن در آینده داشته اند. در جایگاه بعدی، عوامل دیگر قرار دارند که مهمترین آنها عبارتند از: مدیریت و مدیران ضعیف و ناکارامد یا کمتر کارامد، عدم شفافیت و فساد در نظام سیاسی و اقتصادی (بوروکراسی کمتر پاسخگو و نظارت پذیر) ، ضعف اخلاق مدنی، نبود فضای رقابتی و باز در حد مطلوب، وجود تبعیض ها، هدایت شدگی ها و فرصت های نابرابر در تبلیغات، عدم برخورداری کاندیداها از شاخص های صلاحیت، ارتباط پذیری صادقاانه با مردم و اخلاق مدنی و در نهایت نهادینه نبودن شرایط مطلوب برای تحقق رفتار انتخاباتی در قالب دو انگاره مطلوب حق فردی و تکلیف ملی برای بهبود شرایط و تعیین سازنده سرنوشت فردی و ملی. در مجموع این انگاره های سلبی منجر به کاهش مشارکت انتخاباتی دانشجویان مورد مطالعه در حد کمتر از یک سوم بود.

استان اصفهان در مرکز ایران واقع شده و دارای اقلیم خشک و نیمه خشک است. در سال های اخیر کمبود آب در این منطقه شدت گرفته و تولید محصولات کشاورزی را تحت تاثیر قرار داده است. گندم از جمله محصولات مهم این استان است. در این تحقیق با استفاده از داده های بلند مدت اقلیمی موجود و تکنیک تجزیه به مولفه های اصلی (PCA)، شاخصی برای ارزیابی خشکی (DEI) در استان ارائه شد و شهرستان های مورد مطالعه از نظر شدت خشکی مورد بررسی قرار گرفتند. علاوه بر DEI برای کمی کردن اثر خشکی، شاخص خشکی (AI) در مقیاس های زمانی مختلف در هر شهرستان محاسبه شد. داده های اقلیمی و عملکرد دانه گندم به ترتیب از سازمان هواشناسی کشور و جهاد کشاورزی استان اصفهان جمع آوری شدند. جهت حذف اثرات مثبت بهبود ژنتیکی و مدیریت زراعی بر عملکرد گندم، روش هموار سازی نمایی اجرا شد. بر اساس DEI، اصفهان، شهرضا، گلپایگان و نظنز اقلیم نیمه خشک و اردستان، خوروبیابانک، کاشان و نایین اقلیم خشک داشتند. بر اساس AI، شهرستان های مورد مطالعه دارای اقلیم خشک بودند. مقدار AI، تنها در گلپایگان در حالی که DEI، در اصفهان، شهرضا، گلپایگان، کاشان و نطنز از مقادیر عددی بالا تری برخوردار بودند. نتایج PCA نشان داد که در این شهرستان ها درجه حرارت حداکثر (ضریب 3.51) مهم ترین متغیر در تعیین شرایط اقلیمی و میانگین سرعت وزش باد (ضریب 2.27) نیز بر شرایط اقلیمی این مناطق موثر بوده است. همبستگی ضعیف شاخص های خشکی محاسبه شده با عملکرد نشان داد که استفاده از سایر شاخص های اقلیمی در توجیه نوسانات عملکرد گندم در این استان مناسب تر است.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

مقدمه: توجه به تغییرات کمی وکیفی منابع آب زیرزمینی، به خصوص در مناطق خشک و نیمه خشک ضروری است. این تحقیق با هدف تحلیل علل شوری و پهنه بندی کیفی آب زیرزمینی دشت خفر، تعیین نقاط آلوده و بررسی دلایل آن انجام گرفت.روش­: بدین منظور برای میانگین سالانه داده های فصل های بهار و پاییز مولفه های اصلی آلودگی آب زیرزمینی استخراج شد. سپس مدل های منحنی پوش (Splin) ، عکس فاصله (IDW) و کریجینگ (Kriging) جهت ارزیابی درون یابی استفاده و مناسب ترین مدل با استفاده از تکنیک اعتبارسنجی متقاطع و معیارهای ارزیابی میانگین مطلق مربعات خطا و ریشه دوم میانگین مربعات خطا تعیین و نقشه های پهنه بندی کیفیت تهیه شد.یافته ­ها: در ارزیابی روشهای درون یابی پاییز مدل کریجینگ رتبه اول دقت درون یابی را به خود اختصاص داد. نقشه پهنه بندی مولفه های اصلی استخراجی پاییز بالاترین مقدار مولفه اول (سختی، پتاسیم، منیزیم، کلسیم، سولفات، TDS و EC) را در جنوب شرقی و مرکز دشت نشان داد. بیشترین مقدار مولفه دوم (سدیم قابل جذب، کلر و سدیم) نیز در جنوب شرقی دشت دیده شد. مولفه سوم (PH) از مرکز دشت به سمت شمال و شمال غربی افزایش، و از مرکز به طرف جنوب و جنوب شرق کاهش داشت. مولفه چهارم (بیکربنات) بیشترین مقدار را در شمال و کمترین میزان را در جنوب شرقی دشت نشان داد. در بین روشهای درون یابی فصل بهار مدل منحنی پوش به عنوان مدل برتر شناخته شد. نقشه پهنه بندی بیشترین مقدار مولفه اول (کلر، سدیم و سدیم قابل جذب) را در جنوب شرقی دشت نشان داد. مولفه دوم (کلسیم و منیزیم و سختی) مقادیر بالایی را عمدتا در مرکز دشت، مولفه سوم (PH) بیشترین مقادیر را در غرب دشت، و مولفه چهارم (بیکربنات) بیشترین مقادیر را در مرکز و شمال غربی دشت نشان داد.نتیجه­ گیری: تغییرات مکانی پهنه بندی آلاینده ها در فصول مختلف می تواند به علت تغییرات فصلی عوامل هیدروکلیماتولوژی نظیر بارندگی و تبخیر، بهره برداری از چاه ها و یا نفوذ پسابهای صنعتی باشد. بررسی نسبت کلر به بی کربنات نمونه ها موید ورود رواناب شور گنبدهای نمکی خاوران به جنوب شرقی منطقه است.

یکی از مسائل مورد توجه در مدیریت پایدار خاک ها به منظور تولید بهینه کشاورزی و حفظ منابع طبیعی، ارزیابی کیفیت خاک است. استفاده از شاخص های کیفیت خاک ابزار مفیدی برای تعیین و مقایسه کیفیت خاک ها است. در این پژوهش با استفاده از روش تجزیه مولفه های اصلی(PCA) ، از میان 18 ویژگی مورد بررسی خاک یا کل ویژگی های موثر بر کیفیت خاک (TDS)،6  ویژگی به عنوان مهمترین یا حداقل ویژگی های موثر بر کیفیت خاک(MDS)  تعیین شدند. سپس کیفیت خاک های کشاورزی و مراتع منطقه ده سرخ واقع در جنوب شهر مشهد، با استفاده از دو مدل شاخص تجمعی کیفیت خاک (IQI) و شاخص کیفیت خاک نمورو (NQI) و هر کدام در دو مجموعه ویژگی های خاک TDS و MDS ارزیابی شد. نتایج نشان داد که به طور کلی خاک های منطقه از نظر شاخص های مورد مطالعه دارای محدودیت زیادی بودند و همبستگی معنی داری بین IQITDS و IQIMDS و بین NQITDS و NQIMDS وجود داشت. این امر نشان می دهد که مجموعه MDS تعیین شده به خوبی می تواند نماینده مناسبی ازTDS  باشد. افزون بر این مقایسه شاخص های کیفیت خاک در زمین های کشاورزی و مرتع نشان داد که، استفاده از مجموعه TDS در تعیین تاثیر کاربری زمین بر شاخص های کیفیت خاک کارایی بیشتری دارد.

هرچند تالاب ها زمانی بهترین تفرجگاه­های ایران به شمار می­رفتند، ولی در اثر عواملی همچون مدیریت غیرکارا، تعارض انسان-تالاب، تعارضات اجتماعی و عوامل طبیعی، بسیاری از آنها امروزه خشک شده و از بین رفته­اند. مقاله حاضر با هدف ساماندهی تالاب هشیلان کرمانشاه از طریق ظرفیت­سازی و مشارکت اجتماعی، بر اساس یافته­های حاصل از اجرای طرح ساماندهی تالاب هشیلان با رویکرد ظرفیت­سازی اجتماعی انجام شده است. شیوه پژوهش، مشارکتی با کارکرد تحقیق در عمل است. جامعه آماری پژوهش، نهادهای محلی و دولتی و همچنین زنان و مردان روستاهای حوضه تالاب مخصوصاً روستاییان هشیلان است. برای ساماندهی تالاب هشیلان، از ابزار سیپا (برقراری ارتباط، آموزش و آگاهی عمومی) به عنوان ابزاری برای ظرفیت­سازی و مشارکت اجتماعی استفاده شد. برای برقراری ارتباط با جامعه و نهادهای محلی و دولتی در جهت برجسته‏سازی اهمیت تالاب، جشنواره­ای برگزار و کارگاه­های آموزشی برای مردم روستای هشیلان اجرا شد. همچنین در راستای ارائه برنامه­های راهبردی، نشست­هایی با معتمدان محلی تدارک دیده شد و از طریق پرسشنامه موردبررسی قرار گرفتند. داده‏ها با نرم افزار SPSS26 تحلیل شدند و تکنیک SWOT مورد استفاده قرار گرفت. طبق نتایج، برقراری ارتباط، آموزش، آگاهی و همچنین برگزاری جلسات آموزشی، مهم ترین عوامل مؤثر در حفاظت و حمایت از تالاب هشیلان به دست آمدند. همچنین توسعه گردشگری و بهره­برداری پایدار می تواند نقش مهمی در توانمندسازی جوانان روستایی و کسب درآمد پایدار داشته و زمینه را برای کاهش مهاجرت آنها به نقاط اطراف فراهم کند.